Яраткан шигырем (Инша)
1941 елның 22 июнендә немец-фашист илбасарлары безнең илебезгә басып керделәр. Халкыбыз, бердәм булып, дошманга каршы көрәшкә күтәрелде.
Япь-яшь егетләр, язучылар, туган җирләрен саклау өчен, фронтка киттеләр. Алар арасында Муса Җәлил дә бар иде.
Безнең илебездә М. Җәлилне белмәгән кеше юктыр. Муса Җәлил − Советлар Союзы Герое, Ленин премиясе лауреаты, бөек шагыйрь. Аның поэзиясен батырлык поэзиясе дип атарга мөмкин.
Муса Җәлил шигырьләрен мин яратып укыйм. Күптән түгел «Чулпанга» дигән шигырен укыдым. Мин үзем дә Чулпан бит! М. Җәлилнең дә кызы Чулпан исемле.
Шигырьнең беренче юлларында ук чагыштыру бар:
Чулпан йолдыз калыкты, нурланып.
Чулпан кызым шунда күз алдыма
Килеп басты, сузып кулларын.
Фронтка киткәндә кызы белән аерылышу бик авыр булгандыр әти кешегә:
Сиздеңмени синнән аерылганга
Әткәң күңеле шулай тулганын?..
Муса кызын бик яраткан булган:
Син янгансың икән йолдыз төсле,
Нурын сибеп гомрем таңында.
Әниең белән кызым − сез икегез
Тормышымның нуры идегез.
Ничек кенә авыр булса да, Җәлил сугышка китә:
Киттем, кызым, якты бәхтебезне
Бирмәс өчен фашист кулына...
Муса фашистлар белән көрәшә, туган илебезне, гаиләсен, баласын саклый:
Мин саклармын йөрәк каным белән
Илемне һәм сезне, аппагым!
Бу шигырьдә Җәлил кызы белән саубуллаша:
Хуш, аппагым, алсу таң атканда.
Үзенең җиңеп кайтуына ышана:
Мин кайтырмын сиңа, җиңү даным −
Автоматым булыр аркамда.
Киләчәктә яңа тормыш корып яшәвенә шатлана шагыйрь:
Без аталы-кызлы кавышырбыз,
Яшь аралаш көлеп, шатланып,
Һәм карарбыз илдә давылдан соң
Матурланып ал таң атканын.
Мине бу шигырь бик дулкынландырды. Муса Җәлил Чулпанны бик ярата. Ул кызына «аппагым», «йолдызым», «Чулпан кызым» дип эндәшә.
Ләкин шагыйрь сугыштан кайтмый. Җәлилне 25 августта Плетцензее төрмәсендә гильотинада үтерәләр. Чулпан кызы ятим кала.
- VI сыйныф 26
- VII сыйныф 37
- VIII сыйныф 52
- Кадерле укучылар!
- V сыйныф Әкиятләр
- Чәчәкләр (Әкият)
- А. Алиш иҗаты
- Ш. Рәкыйпов. «Чәчәкләр сөйли белә»
- Г. Тукай. «Исемдә калганнар» Асрарга бала бирәм, кем ала? (Инша)
- Автобиография
- Г. Тукай. «Шүрәле»
- Г. Тукай. «Пар ат»
- Ф. Әмирхан. «Нәҗип»
- Ф. Әмирханның «Нәҗип» хикәясендә пейзаж
- Минем яраткан эшем (Инша)
- Г. Ибраһимов. «Алмачуар»
- Закирның кичерешләре
- Алмачуар тай булыр (Инша)
- Һ.Такташ. «Ак чәчәкләр» Кышкы салкын көннәрдә (Инша)
- Беренче кар (Инша)
- Карлы көз (Инша)
- Кыш килде (Инша)
- Һ. Такташ. «Караборынның дусты»
- Караборынның кичерешләрен сурәтләүдә авторның осталыгы (Хикәя итү)
- Минем этем (Инша)
- Ә. Еники. «Курай»
- Ә. Еники. «Бала» Зарифның кичерешләре (Инша)
- Г. Кутуй. «Сагыну»
- Г. Кутуй. «Рөстәм маҗаралары»
- Әгәр мин тылсымчы булсам... (Инша)
- М. Җәлил. «Җырларым»
- «Ана бәйрәме» шигыренең халык авыз иҗаты белән уртаклыгы (Инша)
- М. Җәлилнең «Ана бәйрәме» шигырендә ананың кичерешләре (Инша)
- Ф. Кәрим. «Үлем уены»
- Әхтәм образы
- Нәни солдатның тапкырлыгы (Инша)
- М. Кәрим. «Озын-озак балачак»
- Шагыйрь җанлы Әсгать (Инша)
- Ш. Галиев. «Шәвәли маҗаралары»
- Ш. Галиев. «Рәхмәтләр хакында»
- Ш. Галиев. «Сабантуйда җиңелгән малай»
- Л. Фәттаховның «Сабан туе» картинасының репродукциясе өстендә эшләү
- Г. Сабитов. «Ярсулы яз»
- Н. Исәнбәт. «Хуҗа Насретдин» Хуҗа Насретдин − халык герое (Инша)
- VI сыйныф Җырлар
- Г. Камал. «Беренче театр» Хәмзә бай образы (Инша)
- Вәли һәм Хәбибрахман образлары (Инша)
- Биби образы (Инша)
- С. Рәмиев. «Уку»
- С. Рәмиев. «Авыл»
- Туган авылым (Инша)
- Шигырьдә сурәтләнгән авыл (Инша)
- Ә. Фәйзи. «Тукай»
- X. Туфан. «Гөлләр инде яфрак яралар» Шигырьнең үзенчәлеге
- Г. Ибраһимов. «Кызыл чәчәкләр» Биш дусның язмышы (Инша)
- Г. Гобәй. «Маякчы кызы»
- Мәрдән абзый − бары әти, әти... (Инша)
- Илсөяр образына характеристика (Инша)
- И. Юзеев. «Бакчачы турында баллада» Көчле рухлылар гына мактауга лаек (Инша)
- И. Гази. «Өч Мәхмүт»
- Ч. Айтматов. «Беренче мөгаллим» Беренче укытучым (Инша)
- Яхшылык җирдә ятмый (Инша)
- Б. Урманченың «Салтык болыны» картинасы буенча эш
- Р. Миңнуллин. «Энекәш кирәк миңа!»
- Р. Миңнуллин. «Әни, мин көчек күрдем!»
- Ф. Яруллин иҗаты Олы җанлылык кече яшьтән башлана (Инша)
- Ф. Яруллин. «Ак төнбоек»
- VII сыйныф Татар халык мәкальләре
- «Сөембикә бәете»
- Язмышларың фаҗигале, Сөембикә-ханбика
- К. Насыйри. «Әбүгалисина»
- Гыйлем алу − бәхетеңә бару (Инша)
- Г. Тукай иҗаты
- Г. Тукай. «Печән базары, яхуд Яңа Кисекбаш»
- Поэмадагы әкият алымнары (Инша)
- Г. Исхакый. «Кәҗүл читек»
- Әхмәдулланың кичерешләре
- Дәү әнием (Инша)
- Дәрдемәнд. «Видагъ»
- К. Тинчурин. «Җилкәнсезләр» Батырхан образы
- Һ. Такташ. «Гасырлар һәм минутлар»
- М. Әмир. «Агыйдел»
- Артыкбикә образына характеристика
- Ф. Хөсни. «Йөзек кашы» Айдар образы (Инша)
- Минем Госман образына мөнәсәбәтем (Инша)
- Минем халкым − минем язмышым (Инша)
- Шулай үлде Ватан улы (Инша)
- Ә. Еники. «Әйтелмәгән васыять»
- Н. Арсланов иҗаты
- Г. Ахунов иҗаты
- Г. Ахунов. «Артышлы тау буенда»
- Хәсән − минем яшьтәшем (Инша)
- Х. Сарьян. «Бер ананың биш улы»
- Маһисәрвәр апа − бөек ана! (Инша)
- Хәвадис образы (Инша)
- Эчкән кеше − беткән кеше (Инша)
- Мирзаның үлеме − иң югары дәрәҗәдәге мәгънәле үлем (Инша)
- VIII сыйныф Дастаннар һәм аларның барлыкка килүе
- «Идегәй» дастаны (Инша)
- Ф. Кәрими. «Салих бабайның өйләнүе»
- Салих бабайның өйләнүе (Инша)
- М. Фәйзи. «Галиябану»
- Галиябану һәм Хәлил − иске гадәт-йола корбаннары (Инша)
- Ш. Камал. «Акчарлаклар»
- Егет кешене кыюлык бизи (Инша)
- Һ. Такташ. «Алсу»
- Һ. Такташ. «Киләчәккә хатлар»
- Г. Бәширов. «Туган ягым − яшел бишек»
- Халкымның күңел байлыгы (Инша)
- М. Җәлилнең тоткынлыктагы кичерешләре (Эссе)
- Яраткан шигырем (Инша)
- Н. Фәттах. «Итил суы ака торур»
- Тарихлардай килгән хакыйкать (Инша)
- А. Гыйләҗев. «Язгы кәрваннар» Сезнең тормыш − үзе батырлык (Инша)
- Һәр кешенең гомере − язылмаган китап (Инша)
- С. Сөләйманова иҗаты Саҗидә Сөляйманова − минем яраткан шагыйрәм (Инша)
- Ач, шигърият, серләреңне... (Инша)
- Иң татлы тел − туган тел, Анам сөйләп торган тел (Инша)
- По страницам учебников литературы